Bewariërs

In deze documentaire worden verhalen verteld over de tijdens de Tweede Wereldoorlog in bewaring gegeven bezittingen, hun Joodse eigenaren én de beheerders ervan.

Tijdens de oorlog moesten Joden al hun eigendommen inleveren bij de bezetter. Wat ook maar enigszins van (emotionele) waarde was lieten ze daarom noodgedwongen achter bij niet-Joodse kennissen en buren voor bewaring. Van de Joden die uiteindelijk terugkeerden na de oorlog, konden velen hun eigen huis niet meer betrekken. En hoewel er beheerders waren die de goederen teruggaven zoals beloofd, gebeurde dat vaak niet. De mensen die de Joodse goederen in bezit hielden, werden aangeduid als ‘bewariërs’: een samentrekking van de woorden ‘bewaren’ en ‘ariër’. Bewariërs toont drie verschillende verhalen die de diepgaande impact van deze gebeurtenissen laten zien.

Na twintig jaar gaat filmmaker Wiam Al-Zabari het gesprek met zijn vader aan. Waarom zijn ze gevlucht uit Irak? Waarom is dat nooit besproken? Lukt het hem het verleden los te laten en een Nederlandse toekomst te omarmen?
Toen hij 13 was ontvluchtte Wiam Al-Zabari Irak met zijn moeder, broer en zus. Tijdens deze angstige periode was zijn vader echter afwezig. Nu onderneemt Wiam een liefdevolle en intense zoektocht naar de geschiedenis van zijn vader en familie. Verteld in een ontroerend, persoonlijk bericht aan zijn eigen zoon Nour.
Vijfentwintig jaar geleden vluchtte het gezin van filmmaker Wiam Al-Zabari midden in de nacht weg uit Bagdad. Wiams vader wachtte hen op in Nederland. Toen ze eindelijk werden herenigd, was zijn vader een gebroken man. Dit traumatiseerde de jonge Wiam. Maar in de jaren die volgden, werd er thuis niet over gepraat.
Nu is Wiam zelf vader. In ‘Mijn vader, Nour en ik’ verbreekt hij de stilte en gaat het gesprek aan met zijn vader, moeder, broer en zus. Hij is vastberaden erachter te komen wat er destijds precies is gebeurd. En vooral ook: om zijn 9-jarige zoon Nour niet dezelfde zwaarte mee te geven die zijn vader, zonder het te willen, op hem heeft gelegd. Het resultaat is een prachtig, vaak humoristisch en zeer persoonlijk portret van liefdevolle familie waarin ieder lid – en iedere generatie – zijn eigen verhaal en herinneringen heeft.

Documentaire gemaakt door regisseur Nick Broomfield (Marianne & Leonard: Words of Love) over de overleden Rolling Stones-gitarist Brian Jones.
Op 14-jarige leeftijd ontmoette Nick Broomfield gitarist Brian Jones toevallig in de trein. Jones was als één van de oprichters van The Rolling Stones in 1962, op het hoogtepunt van zijn succes, met de wereld aan zijn voeten. In deze film worden de zeven turbulente jaren belicht tot 1969, waarin Brian Jones de band moest verlaten. Kort daarna verdronk hij in zijn zwembad. Aan de hand van onthullende interviews met alle hoofdrolspelers en voor het eerst vrij gegeven archiefbeelden onderzoekt de gerenommeerde filmmaker in The Stones and Brian Jones hoe het creatieve muzikale genie Brian Jones verdween in de schaduw van de geschiedenis.

IJsblauwe gletsjers, klaterende watervallen en knisperend groene loofbomen vormen het adembenemende decor van deze documentaire.

Regisseur Margreth Olin keert terug naar haar geboorteplaats, de betoverende vallei Oldedalen in Noorwegen, voor een liefdevolle ode aan zowel deze majestueuze omgeving als aan haar ouders. In deze poëtische reis volgen we Olin en haar 84-jarige vader Jørgen, die een jaar lang fungeert als de wijze gids van zijn dochter. Olin’s lens vangt niet alleen het spectaculaire panorama, maar ook de stilte en sereniteit die heersen te midden van de ruige bergen, het wildleven en de tijdloze verhalen die de vallei omhelzen. Het adembenemende landschap wordt bijna uitsluitend begeleid door de geluiden van de natuur, die het London Contemporary Orchestra vertaalde in melodieën. Een groots natuurspektakel, gebouwd op een persoonlijke geschiedenis.

In 1979 kreeg Nederland het verzoek om deel te nemen aan de United Nations Interim Force in
Libanon ook wel Unifil genoemd. Tijdens de initiële besluitvorming kwamen er vooral veel politieke
argumenten naar voren om wel te gaan. Hierbij was de vrees voor imagoschade van Nederland als
ze dit verzoek zouden afwijzen belangrijker dan het feit of een uitzending met veelal dienstplichtige
soldaten in oorlog gebied wel verantwoord was. Dit resulteerde dan ook in dat er onder de
teruggekeerde Unifil veteranen een grote groep met PTSS kampt en dit vaak pas op latere leeftijd
heeft ontdekt.
De documentaire ‘In dienst van de vrede’ is een actuele hybride vertelling waarbij we in retrospectief
terug blikken op de Unifil vredesmissie van de Jaren 80. Hier waren ruim 9000 Nederlandse militairen
actief over een periode van zo’n 6 jaar. Het was een bijzondere missie, waar zowel Den Haag als
Defensie zich flink verkeek op het conflict en oorlogsgebied waar de vaak dienstplichtige soldaten in
terecht kwamen.
Na de gebeurtenissen op 7 october 2023 in Israël en Gaza zijn er ook weer spanningen en dagelijkse
beschietingen aan de Libanees/Israëlische grens. Daarnaast zijn er inmiddels ruim 20.000 mensen op
de vlucht voor de escalaties. Om naast de verhalen van de veteranen ook echt een actueel beeld te
hebben bij de situatie van toen en nu horen we toenmalig buitenland correspondent in Libanon)Jan
Keulen, voormalig diplomaat, ambassadeur in o.a Irak en midden-oosten expert Nicolaos van Dam,
oud generaal Peter van Uhm en NOS correspondent Daisy Mohr vanuit Beiroet.
Waar in de jaren 80 vooral de PLO (Palestine Liberation Organization) de grote vijand was voor Israël
maakt Hezbollah nu de dienst uit in dit gebied. Daisy, en Nikolaos geven de nodige achtergrond
informatie om deze lastige machtsverhouding uit te leggen, afgewisseld met vaak uniek archief
materiaal.

Gerlach is een liefdevol en humoristisch portret van akkerbouwer Gerlach, die al zestig jaar boert onder de rook van Schiphol. Om hem heen heeft hij alles zien veranderen. Zijn simpele houten huisje is inmiddels ingeklemd door een Shell tankstation, een McDonalds en distributiecentra. Met veel toewijding zorgt hij voor zijn bieten en graan, terwijl projectontwikkelaars op zijn land azen en de klimaatverandering zijn oogst ontregelt. Ondanks alles wat op zijn pad komt blijft Gerlach fier overeind met zijn relativerende humor, geholpen door zijn liefhebbende broers en vrienden. Zijn huisje is de regendruppel waarin de wereld weerspiegeld wordt, existentialistisch en absurdistisch. Winnaar van de Prijs voor Beste Nederlandse Documentaire op IDFA.

Documentaire over Boer Bote de Boer uit Tjerkwerd Súdwest-Fryslân die de grootste fan van Nederland is van de grutto.
In heel Friesland laat deze weidevogel zich nauwelijks nog zien, maar bij hem blijft hij komen, in groten getale zelfs. Ook dit jaar is alles gereed voor zijn komst. Astrid, Bote’s vrouw, gunt haar man zijn vogels. Als ze met zijn tweeën waren, mocht hij van haar zijn gang gaan. Maar ze zijn niet met zijn tweeën, ze hebben vijf kinderen. De oudste zonen willen de boerderij graag in de toekomst overnemen. Maar dan moet er nog wel steeds een boerderij om over te nemen zijn want nu moeten de koeien voor een deel wijken voor de grutto.

The Eternal Memory nodigt ons uit in het leven van gevierde Chileense journalist Augusto Góngora en zijn vrouw, actrice en Chileense Minister van Cultuur, Paulina Urrutia. Góngora werd bekend als vooraanstaand cultureel commentator en archivaris in Chili, die jarenlang streed om de herinneringen aan de dictatuur van August Pinochet levend te houden. Nadat hij in 2014 met de ziekte van Alzheimer werd gediagnostiseerd, wordt het de taak van zijn vrouw Paulina om het geheugen van haar man levend te houden. Met genegenheid leidt ze haar echtgenoot door zowel de goede als de moeilijke momenten van zijn dagelijks bestaan, terwijl de ziekte langzaam maar zeker hun leven begint aan te tasten. Oscar-genomineerde regisseur Maite Alberdi (The Mole Agent) legt een onverwoestbare tederheid tussen het echtpaar vast, zelfs te midden van Góngora’s verslechterende gezondheid. Door naadloos archiefbeelden van Góngora’s verslaggeving vanuit de frontlinies van Pinochet’s gewelddadige regime te combineren met 25 jaar aan persoonlijke video-opnames en Alberdi’s zachte en bedreven vastlegging van het dagelijkse leven van het paar, presenteert The Eternal Memory een rijke en waardevolle herinnering aan een leven vol betekenis.

Een adembenemende documentaire over een betoverend eiland, middenin de Atlantische Oceaan, waar een vrouw al meer dan 40 jaar in haar eentje woont.
Ter hoogte van Nova Scotia, Canada, ligt Sable island. Een kleine oase. Er wonen verwilderde paarden, vogels, enorme aantallen zeehonden en onderzoekster Zoe Lucas. Zoe observeert met bijna religieuze toewijding elk detail van het eilandleven; van de paarden tot het kleinste insect. Ze verzamelt het afval wat aanspoelt en rubriceert het in verbijsterend specifieke categorieën en hoeveelheden. Het resultaat is van een vervreemdende en wonderbaarlijke schoonheid. Regisseur Jacquelyn Mills deelt met Zoe een buitengewoon esthetische gevoel voor detail, kleur en leven. De film is gedraaid op 16mm, gebruik makend van innovatieve, eco-vriendelijke technieken Zo ontwikkelt ze stukken film in zeewier.

Een reis door de zwarte geschiedenis die de Burgerrechtenbeweging uit de jaren zestig verbindt met het huidige #BlackLivesMatter.

In 1979 beschreef James Baldwin in een brief aan zijn literaire agent zijn volgende project, Remember This House. Het zou een revolutionair en persoonlijk boek worden over drie vermoorde vrienden: Malcolm X, Medgar Evers en Martin Luther King jr. Bij Baldwins dood in 1987 waren slechts dertig pagina’s van het manuscript klaar. In I AM NOT YOUR NEGRO verbeeldt regisseur Raoul Peck het boek dat James Baldwin nooit afmaakte. Het resultaat is een radicaal, actueel onderzoek over ras in Amerika, waarbij Peck gebruik maakt van bijzonder archiefmateriaal en Samuel L. Jackson de teksten van Baldwin uitspreekt.

In dit bijzondere portret van Werner Herzog leren we de man, de regisseur, de laatste Duitse romanticus, en zijn omgeving kennen.
Werner Herzog is een fenomeen, en regisseur van onvergetelijke klassiekers over kleine mensen met grootse verlangens. Hij is een filmer die steeds de macht van de natuur over de mens benadrukt, en een cultfiguur. Werner Herzog (1942) gaat tot zijn laatste snik door met filmen, en wat hem daartoe drijft probeert regisseur Von Steinacker te vangen in dit indringende portret.

Een haas sprint zigzaggend door een grasveld vol klaprozen en kamille. Grutto’s en veldleeuweriken vliegen boven de gewassen. Dit is natuurinclusieve landbouw, dit is de toekomst van de landbouw. Een grotere biodiversiteit op het land zal het zesde massale uitsterven van planten en dieren voorkomen. Of toch niet? Als filmmaker Karsten de Vreugd en bioloog Hidde Boersma met wetenschappers en andere deskundigen praten, blijkt het tegenovergestelde waar. Meer extensieve vormen van landbouw, zoals biologische landbouw, hebben dramatisch lagere opbrengsten. Met een groeiende bevolking leidt dit onvermijdelijk tot uitbreiding van menselijk landgebruik, ten koste van echte natuur, De wereldwijde biodiversiteit zal zo juist afnemen. De twee vrienden komen erachter dat een alternatieve strategie beter werkt. Met een zogenaamde landsparing aanpak wordt de voedselproductie geconcentreerd op de meest vruchtbare grond, waardoor minder land voor landbouw wordt gebruikt. Hoe meer voedsel we produceren op minder land, hoe meer ruimte er zal zijn voor planten en dieren om te gedijen. Als we onze voedselproductie intensiveren en concentreren op de meest vruchtbare plekken, kunnen we meer dan de helft van Europa herbestemmen. Zo kunnen we nieuwe natuurreservaten creëren met ruimte voor dieren, bomen, paddenstoelen en bijen. Maar terwijl wetenschappers langzaam een consensus bereiken, beweegt de wereld zich precies de andere kant op. Hoe kan het dat extensieve landbouw zo’n positief imago heeft als het gaat om duurzaamheid? En waarom blijft het idee van landsparing beperkt tot de academische wereld? Om de broodnodige antwoorden te vinden, gaan Karsten de Vreugd en Hidde Boersma op een wereldwijde zoektocht naar de meest duurzame voedselproductie. Hoe ziet dit er in de praktijk uit? En welke radicale keuzes zullen we moeten maken om iedereen op deze planeet te voorzien van voldoende eten en een gezond milieu?

Bijzondere documentaire over het tot stand komen van de grootste Vermeertentoonstelling ooit.

‘Het Melkmeisje’ en ‘Meisje met de parel’ zijn wereldberoemd, maar wat weten we van de man die ze maakte? Er zijn geen zelfportretten, geen brieven, geen aantekeningen; een klein oeuvre is alles wat Johannes Vermeer naliet. Er worden ruim dertig schilderijen aan hem toegeschreven, waarvan de meeste zich buiten Nederland bevinden. In februari komt een groot aantal schilderijen van Vermeer ‘thuis’ in het Rijksmuseum in Amsterdam. Filmmaker Suzanne Raes volgt de betrokken conservatoren in hun missie dit voor elkaar te krijgen. Ze willen het verhaal van Vermeer op een nieuwe en volledigere manier vertellen. Maar musea die een Vermeer bezitten lenen hun publiekslieveling niet graag uit. Het vereist onder andere stille diplomatie om ze over te halen.

Gratis Film Well Fed en bezoek aan Museum Sow to Grow
In de film Well Fed van Hidde Boersma en Karsten de Vreugd leggen de beide filmmakers uit wat genetische modificatie is, zij spreken met deskundigen en gaan op reis naar Bangladesh waar ze spreken met boeren die gebruik maken van gemodificeerd zaad voor aubergines.

Een mooi en intiem portret van saxofoniste Candy Dulfer.
Regisseur Carin Goeijers (But Now Is Perfect) heeft een onderhoudende documentaire over Candy Dulfer gemaakt. Candy is een wereldberoemde Nederlandse saxofoniste. Met haar ouders, die ook veelvuldig in beeld komen, heeft ze een hechte band. Haar vader Hans, zelf gerespecteerd jazz-saxofonist, en moeder Inge hebben zowel op muzikaal als zakelijk gebied altijd een grote rol gespeeld in haar carrière. Candy heeft opgetreden met supersterren als Prince, David Stewart, Van Morrison en Pink Floyd. Maar als de pandemie uitbreekt en ze niet meer kan optreden, moet Candy vechten om haar hoofd boven water te houden. Ze gaat echter niet bij de pakken neer zitten en gaat op zoek naar nieuwe mogelijkheden om maar muziek te blijven maken.

Documentairemaakster Marieke van der Winden ontdekt dat niet alleen haar moeder,maar ook zij zelf is gevormd door een duister familiegeheim.

Op de begrafenis van haar moeder hoort Marieke van der Winden dat haar grootouders, aan wie ze liefdevolle herinneringen bewaart, tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerden met de bezetter. Een schokkende ontdekking die bovendien nieuw licht werpt op Mariekes moeizame relatie met haar moeder. Om haar beter te leren begrijpen verdiept Van der Winden zich in de pijnlijke familiegeschiedenis die ze stukje bij beetje blootlegt. Met archiefonderzoek, gesprekken met familie, maar ook door de plaatsen te bezoeken waar het bezoedelde verleden sporen heeft nagelaten. Het levert een indrukwekkend zelfonderzoek op, waarin kinderen van ‘’foute’’ (groot)ouders zich ongetwijfeld zullen herkennen.

Onderhoudende documentaire over de terugkeer van de Wolf in Nederland met een voice-over van niemand minder dan Matthijs van Nieuwkerk.

Het zal niemand ontgaan zijn: de wolf is terug in Nederland. Dit is heel bijzonder, aangezien de wolf 150 jaar geleden uit Nederland verdween. De eerste roedelvorming vond plaats in 2019 en sindsdien is de wolf weer een vaste bewoner van de Veluwe geworden en onlangs zelfs ook elders in ons land. De terugkeer van de wolf werd gevierd als een bekroning op het natuurbeleid van de afgelopen decennia, zij het dat de terugkeer van de wolf ook nieuwe problemen oplevert.

Regisseur Cees van Kempen levert een opzienbarende natuurfilm die jong en oud zal aanspreken.

Het is geen speelfilm, geen documentaire, geen biopic maar het is een audiovisuele ruimtereis door de wereld van David Bowie.

De film bestaat uit nooit eerder vertoonde concertbeelden (afkomstig uit het privé-archief van Bowie), bevat veel van zijn beste nummers en lijkt nu al een van de meest bepalende culturele momenten van dit jaar te worden. Het is een genre-overschrijdende filmische ervaring. We krijgen niet alleen Bowie als rockster, maar ook als veelzijdig kunstenaar te zien. En ook Bowie zelf komt aan het woord soms als voice-over maar ook in interviews. De film brengt ook alle personages, zoals Ziggy Stardust, in beeld die Bowie in ruim 30 jaar aannam. Kortom het is een cinematografische belevenis die je niet wilt missen lijkt ons.

Intiem en ontroerend portret van melkkoe Luma stemt tot nadenken over onze omgang met dieren die als weinig meer dan consumptieartikelen worden gezien.

We eten haar vlees en drinken haar melk, maar zelden staan we stil bij het leven van een dier waarvan de waarde uitsluitend economisch lijkt te zijn.
In haar eerste documentaire richt regisseur Andrea Arnold (American Honey) de camera op het dagelijks leven van de koe Luma. Arnold laat het oordeel aan de kijker, ook wanneer Luma’s pasgeboren kalf bij haar wordt weggenomen, zodat de moedermelk wordt veiliggesteld voor menselijke consumptie.
Met Arnold meekijkend in de ogen van dit mysterieuze wezen, beseffen we dat we het tekortdoen door haar alleen figuurlijk en letterlijk als melkkoe te zien.